Medievalne artefakty - nakrycia głowy

Nakrycia głowy są niezbędnym elementem ubioru każdej kobiety, zarówno w średniowieczu, jak i współcześnie, chociaż może dziś nie przywiązuje się do nich aż takiej wagi. Aczkolwiek w niektórych środowiskach winno pojawić się w określonym nakryciu głowy (np. podczas wyścigów konnych w Ascot). 

 

Podobnie jak ubiory wierzchnie, nakrycia głowy mówiły zarówno o statusie społecznym jak i np. o stanie cywilnym (w przypadku kobiet). W malarstwie średniowiecznym prawie nie spotykamy przedstawień postaci bez nakryć głowy. Średniowieczne nakrycia głowy obejmują: czapki, kapelusze, czepki, kaptury, chusty itp. 

Obok nakrycia głowy ważną sprawą jest odpowiednia fryzura. Wystrzegano się noszenia włosów całkowicie rozpuszczonych (długie włosy splecione były w warkocz lub spięte). Fryzurą charakterystyczną dla drugiej połowy XIV wieku, są włosy rozdzielone pośrodku głowy, splecione w warkocze i upięte po bokach w tzw. baranki. 

Gremlin - otwarty kapturek damski z długim ogonem (na końcu którego zwykle zawieszano dzwoneczek), wykonany z wełny podszytej wełną tego samego koloru (czasami zamiast wełny używa się lnu).

Krótki kapturek wykonany z wełny, z krótkim ogonem. Na ogół podszewka wykonana z wełny, rzadziej z lnu, w wersji ekskluzywnej - podszyta futerkiem w całości (nie tylko na obrzeżach!). Obecnie używa się futerka króliczego na podszewkę.

Kruseler to rodzaj czepca modnego od połowy XIV wieku, szczególnie w Czechach i Polsce. Sporządzany był z półkolistej chusty obszytej przy brzegach kilkoma rzędami gęsto zmarszczonej falbanki. W modzie zachodniej, odmiany kruselera, w postaci różnorodnie zawijanych chust obszytych falbanką widoczne były w zasadzie przez cały XV wiek.

Prostokątna lniana chusta, zawiązywana na głowie - idealna do wszelkich prac obozowych, w tym kulinarnych.

Nałęczka - czyli to co Danuśka zarzuciła Zbyszkowi w "Krzyżakach", ratując go przed katem. Przewiewna, ładnie się układająca, elegancka, w przypadku prac obozowych jednak mniej praktyczna niż chustka, przymocowywana do opaski za pomocą szpilek.

Podwika (podwijka) to element stroju noszony przez zamężne kobiety począwszy od wczesnego średniowiecza. Początkowo była to duża chusta, najczęściej z białego płótna, zasłaniająca szyję i boki twarzy. Wiązano ją na czubku głowy i przykrywano drugą chustą lub czepcem. W XIV-XV wieku podwika zaczęła w większości krajów europejskich przybierać formę wąskiego paska pod brodą i jako taka noszona była do XVI wieku.

Kapelusze stanowiły w średniowieczu bardzo popularną ochronę przed słońcem. Kapelusz wykonany z rogożyny jest o wiele mocniejszy i trwalszy od swojego słomkowego odpowiednika i (według mnie) bardziej estetycznie wykonany.

Czepiec rogaty wykonany był z filcu, obszyty jedwabiem, na który zaczepiano elegancką jedwabną chustę, mogła być ona wykończona haftem i ozdobiona perłami, noszony był do eleganckich sukien wierzchnich.